Question

Dîvânu Lugâti’t-Türk’ün Türk dili ve kültürü bakımından önemi nedir?

Answer 1

Dîvânu Lugâti’t-Türk, 11. yüzyılda Karahanlı devlet adamı ve bilim insanı Kaşgarlı Mahmud tarafından yazılan bir Türkçe sözlük ve dil bilgisi kitabıdır. Bu kitap, Türk dili ve kültürü bakımından çok önemli bir eserdir. Çünkü:

• Dîvânu Lugâti’t-Türk, Türkçenin en eski yazılı kaynaklarından biridir. Kitapta, 8. yüzyıldan 11. yüzyıla kadar kullanılan Orta Türkçe döneminin dil özellikleri, gramer kuralları, ses bilgisi, söz varlığı gibi konular anlatılmaktadır. Kitapta yaklaşık 9000 sözcük ve bunların anlamları, kökenleri, kullanım alanları, eş anlamlıları, zıt anlamlıları gibi bilgiler verilmektedir.
• Dîvânu Lugâti’t-Türk, Türk kültürü ve tarihi hakkında da zengin bilgiler içermektedir. Kitapta, Türklerin yaşadığı coğrafya, iklim, bitki örtüsü, hayvanlar, yer adları, yönetim şekli, din, inanç, gelenek, görenek, töre, aile yapısı, eğitim, sanat, edebiyat gibi konularda pek çok ayrıntı bulunmaktadır. Kitapta ayrıca Türk destanlarından, halk hikayelerinden, atasözlerinden, deyimlerden, bilmecelerden örnekler verilmekte ve bunların açıklamaları yapılmaktadır.
• Dîvânu Lugâti’t-Türk, Türk milletinin kimliğini ve kökenini ortaya koyan bir belgedir. Kitapta Türk adının anlamı ve tarihi üzerine çeşitli görüşler aktarılmakta ve Türklerin diğer milletlerle olan ilişkileri anlatılmaktadır. Kitapta ayrıca Türklerin soy ağacını gösteren bir şema da bulunmaktadır. Bu şemada Türklerin Oğuzlar, Kıpçaklar, Karluklar gibi 22 boydan oluştuğu ve bunların da iki ana kola ayrıldığı gösterilmektedir.