Question

Osmanlı Devleti'nde devletin toprak üzerindeki mülkiyeti ve çifthane sisteminin, zirai üretimin sürdürülmesindeki rolünü belirtiniz.

Answer 1

Osmanlı Devleti’nde toprak mülkiyeti ve çifthane sistemi, zirai üretimin sürdürülmesinde önemli bir rol oynamıştır.

Toprak Mülkiyeti: Osmanlı toprak sistemi genel olarak mirî, mülk ve vakıf olmak üzere üçe ayrılmıştır.

• Mirî Arazi: Mülkiyeti devlete ait olan topraklardır. Bu toprakların kullanım hakkı, kira bedeli alındıktan sonra sözleşmeyle reayaya bırakılmıştır.
• Mülk Arazi: Mülkiyeti kişilere ait olan topraklardır.
• Vakıf Arazi: Hayırsever insanlarının gelirleri ile cami, mescit, medrese, zaviye gibi sosyal amaçlı kurumların giderlerinin karşılanması için bağışladıkları arazilerdir.

Çifthane Sistemi: Çifthane sistemi, Osmanlı Devleti’nin toprakları üzerinde feodal oluşumları engellemek amacıyla geliştirdiği bir sistemdir. Bu sistem, toprakların büyük bir kısmının mülkiyetinin devlet elinde tutulmasını sağlamıştır. Osmanlı Devleti, köylü bir aileye bir çift öküzün işleyebileceği kadar miri araziyi belirli şartlarla kiraya vermiştir. Bir çift öküzün işleyebildiği arazilerin tümüne çiftlik, köylü ailesine ise hane denmiştir. Çifthane sisteminde; ailenin emeği, bir çift öküz ve işlenen arazi bir üretim birimini ve dolayısıyla bir mali birimi oluşturmuştur. Çiftçinin elindeki araziyi satması, hibe veya vakfetmesi yasaktır. Tahrir defterleriyle kayıt altına alınan arazilerden “çift resmi” adı altında vergi alınmıştır. Çifthane sistemi, toprakların büyük çiftlikler haline getirilmesini önlemiş ve ekonominin temeli olan tarımın belirli ellerde toplanmasına izin vermemiştir.