Question

Pleiotropi neden oluşur?

Answer 1

Pleiotropi, bir genin birden fazla fenotipik özelliği etkilemesi durumudur. Bu durum, genin şifrelediği bir ürünün farklı hücrelerde veya farklı işlevlerde kullanılmasından kaynaklanabilir. Örneğin, fenilketonüri hastalığı, fenilalanin amino asidini tirozin amino asidine çeviren bir enzimi şifreleyen bir gendeki mutasyon nedeniyle oluşur. Bu mutasyon, fenilalanin seviyesinin artmasına ve vücudun pek çok yerinde zarar görmesine neden olur.

Pleiotropi, organizmanın gelişim sürecinde de ortaya çıkabilir. Bir gendeki değişiklik, gelişimsel yolları etkileyerek birden fazla özellik üzerinde sonuçlar doğurabilir. Örneğin, Siyam kedilerindeki koyu renkli bacaklar ve kulaklar, vücut ısısına duyarlı bir pigment üreten bir gendeki mutasyonun sonucudur. Bu gen aynı zamanda gözlerinin şaşı olmasına da sebep olur.

Pleiotropi, evrim sürecinde de önemli bir rol oynar. Bir genin birden fazla özellik üzerinde etkisi olduğunda, doğal seçilim bu genin farklı alelleri arasında tercih yapmak zorunda kalır. Bazı aleller bir özellik için avantajlı olabilirken, başka bir özellik için dezavantajlı olabilir. Bu durumda, pleiotropi evrimsel uyumu sınırlayabilir veya artırabilir.