Question

Türkler, tarih boyunca hangi alfabeleri kullanmışlardır?

Answer 1

Türkler, tarih boyunca beş farklı alfabe kullanmışlardır. Bu alfabeler şöyle sıralanabilir:

• Göktürk (Orhun) Alfabesi: Türk diline ait bilinen en eski yazı örnekleri, Moğolistan’daki Orhun nehri vadisinde 19. yüzyılda bulunan yazıtlardır. Bu yazıtlar, Göktürk Kağanlığı dönemine aittir ve 38 harfli bir alfabeyi temsil eder. Bu alfabe ile yazılan ilk yazı örnekleri MÖ 5. yüzyılda Issık (Esik) Kurganında bulunmuştur.
• Uygur Alfabesi: Göktürk alfabesinin yerini alan bu alfabe, 18 harfli bir alfabedir ve Sogd alfabesinden türemiştir. Uygur Kağanlığı döneminde kullanılmıştır. Bu alfabe ile yazılan en önemli eserlerden biri, falcılıkla ilgili olan Irk Bitig’dir.
• Arap-İslam Alfabesi: Türklerin İslamiyet’i kabul etmesinden sonra kullanmaya başladıkları bu alfabe, Arap alfabesinin Türkçeye uyarlanmış halidir. 28 harfli Arap alfabesine Türkçedeki sesleri karşılayacak şekilde 6 harf daha eklenmiştir. Bu alfabe ile yazılan en önemli eserlerden biri, Kutadgu Bilig’dir.
• Kiril Alfabesi: Sovyetler Birliği’nin etkisi altında kalan Türk cumhuriyetleri ve toplulukları tarafından kullanılan bu alfabe, Rus alfabesinin Türkçeye uyarlanmış halidir. 33 harfli bir alfabedir. Bu alfabe ile yazılan en önemli eserlerden biri, Cengiz Aytmatov’un romanlarıdır.
• Latin Alfabesi: Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan sonra Atatürk’ün öncülüğünde kabul edilen bu alfabe, günümüzde Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti tarafından kullanılmaktadır. Ayrıca bazı Türk cumhuriyetleri ve toplulukları da bu alfabeye geçiş yapmıştır. 29 harfli bir alfabedir. Bu alfabe ile yazılan en önemli eserlerden biri, Nutuk’tur .