Question

Öğretmeni Erdem’e dörder karbonlu iki hidrokarbonun şu ortak özelliklerini veriyor:
• Molekül kütleleri aynıdır.
• Kırmızı brom çözeltisini renksiz hâle getirir.
• Birbirlerinin geometrik izomeridir.
Öğretmeni Erdem’den bu bilgiler ışığında aşağıdaki soruları cevaplamasını istiyor.
a) Hidrokarbonların molekül formülleri nedir?
b) İki hidrokarbonu birbirinden ayırmak için nasıl bir yöntem izlenebilir?
Erdem’in vermesi gereken cevapları belirtiniz.

Answer 1

Erdem’in vermesi gereken cevaplar şöyle olabilir:

a) Hidrokarbonların molekül formülleri C4H8’dir. Bu formül, dörder karbonlu iki hidrokarbonun alken olduğunu ve bir çift bağ içerdiğini gösterir. Alkenler, kırmızı brom çözeltisini renksiz hâle getiren doymamış hidrokarbonlardır. Birbirlerinin geometrik izomeri olan alkenler, cis ve trans olarak adlandırılır. Cis izomerde, çift bağlı karbon atomlarına bağlı aynı gruplar aynı taraftadır. Trans izomerde ise, aynı gruplar karşı taraftadır. Örneğin, dörder karbonlu iki hidrokarbonun cis ve trans izomerleri şöyle gösterilebilir:

b) İki hidrokarbonu birbirinden ayırmak için, cis-trans izomerlerinin fiziksel özelliklerinden yararlanılabilir. Cis-trans izomerleri arasında erime noktası, kaynama noktası, yoğunluk ve polarite gibi farklılıklar vardır. Örneğin, cis izomerleri daha polar olduğu için trans izomerlerine göre daha yüksek erime noktasına ve kaynama noktasına sahiptir. Bu nedenle, iki hidrokarbonu damıtma yöntemiyle ayırmak mümkündür. Damıtma yönteminde, karışım ısıtılır ve daha düşük kaynama noktasına sahip olan trans izomeri önce buharlaşır. Buhar daha sonra soğutulur ve sıvı hâle getirilir. Böylece trans izomeri cis izomerinden ayrılmış olur.