Question

Başkalaşım kayaçları nasıl oluşur?

Answer 1

Başkalaşım kayaçları, magmatik veya tortul kayaçların yüksek sıcaklık ve basınç altında yapısının değişmesi sonucu oluşan kayaçlardır. Bu sürece başkalaşım veya metamorfizma adı verilir. Başkalaşım, kayaçların erimeden sadece mineral ve dokusal özelliklerinin değişmesi anlamına gelir. Başkalaşım, genellikle yer kabuğunun derinliklerinde, tektonik plakaların çarpışması, kıvrılması veya batması gibi olaylarla oluşur. Başkalaşımın derecesi ve türü, kayaçların maruz kaldığı sıcaklık, basınç, süre ve akışkan etkisine bağlıdır.

Başkalaşım kayaçlarına örnek olarak mermer, gnays, kuvarsit, şist, arduvaz ve elmas verilebilir. Mermer, kalkerin yüksek sıcaklık ve basınç altında kristalleşmesiyle oluşur. Gnays, granitin yüksek sıcaklık ve basınç altında katmanlı bir yapı kazanmasıyla oluşur. Kuvarsit, kum taşının yüksek sıcaklık ve basınç altında kuvars kristalleriyle dolmasıyla oluşur. Şist, kil taşı veya mika taşının yüksek sıcaklık ve basınç altında yapraklı bir yapı kazanmasıyla oluşur. Arduvaz, kil taşı veya çamur taşının orta derecede sıcaklık ve basınç altında düzlemsel bir yapı kazanmasıyla oluşur. Elmas ise kömürün çok yüksek sıcaklık ve basınç altında karbon kristallerine dönüşmesiyle oluşur.