Question

Volkan konileri nasıl oluşur?

Answer 1

Volkan konileri, yüzey volkanizması sonucunda oluşan yeryüzü şekilleridir. Yüzey volkanizması, yer kabuğundaki kırıklardan magma adı verilen erimiş kayaçların ve gazların yüzeye çıkması olayıdır. Magmanın, bu kırıklardan yüzeye çıktığı yerlerde volkan konileri oluşur. Volkan konisinin üst kesiminde huni şeklindeki çukurluğa krater, magma haznesi ile bu çukurluk arasındaki kanala ise baca adı verilir.

Volkan konilerinin şekli, püsküren malzemelerin özelliklerine bağlıdır. Püsküren malzemeler arasında lavlar, kül, toz, gaz, kaya parçaları ve diğer piroklastik malzemeler bulunur. Lavlar, erimiş kayaçlardır. Akıcılıkları ve soğuma hızlarına göre farklı tiplerde olabilirler. Akıcı lavlar geniş tabanlı ve düz yamaçlı kalkan volkanlarını, akıcı olmayan lavlar ise dar tabanlı ve dik yamaçlı sivri volkanları oluşturur. Kül, toz, gaz ve kaya parçaları ise patlamacı volkanlarda görülür. Bu malzemeler havaya fırlatılır ve yer çekimiyle tekrar yere düşer. Böylece geniş tabanlı ve düz yamaçlı kütle volkanlarını veya küçük tepeler halinde yayılan volkanik konileri oluşturur.

Volkan konilerine örnek olarak Ağrı Dağı, Erciyes Dağı, Nemrut Dağı, Van Gölü sayılabilir. Volkan konileri, jeolojik ve coğrafi açıdan önemli bir rol oynarlar. Volkan konileri, kıtaların ve adaların oluşumunda, iklimin değişiminde, doğal afetlerin meydana gelmesinde ve biyolojik çeşitliliğin artmasında etkilidirler.