Question

Aleller nedir ve nasıl çalışırlar?

Answer 1

Aleller, bir genin farklı biçimleri veya alternatif halleridir. Genler, DNA adı verilen bir molekülden oluşur ve belirli bir özelliği belirler. Örneğin, göz rengini belirleyen bir gen vardır. Ancak bu genin farklı versiyonları olabilir. Bazı insanlarda ela rengi ortaya çıkaran bir versiyon, bazılarında kahverengi rengi ortaya çıkaran bir versiyon bulunabilir. Bu farklı versiyonlara aleller denir.

Aleller, kromozom adı verilen DNA parçalarında bulunur. Her kromozomda her karakter için genin işgal ettiği belli bir yer vardır. Buna lokus denir. Homolog (eş) kromozomların aynı lokuslarında yer alan, iki veya bazen daha çok sayıda alternatif karakterin genleri alel genler olarak bulunurlar. Örneğin, yuvarlaklık ve kırışıklık alelleri, bezelyenin şeklini belirleyen genin farklı biçimleridir.

Aleller, canlıların fenotipinde yani görünen özelliklerinde farklılıklar oluşturabilir. Bazı aleller, diğerlerine göre daha baskın veya çekinik olabilir. Baskın aleller, heterozigot durumda yani farklı iki alelin bulunduğu durumda kendini gösterir. Çekinik aleller ise sadece homozigot durumda yani aynı iki alelin bulunduğu durumda kendini gösterir. Örneğin, kahverengi göz rengi aleli baskın, ela göz rengi aleli çekiniktir. Bu nedenle, kahverengi ve ela göz rengi alellerini taşıyan bir kişinin göz rengi kahverengi olur.

Aleller, canlıların genetik çeşitliliğini sağlar ve evrim sürecine katkıda bulunur. Aleller, mutasyon adı verilen rastgele değişiklikler veya mayoz bölünme ve döllenme gibi süreçler sonucunda oluşabilir. Aleller, canlıların çevreye uyum sağlamasına veya yeni özellikler kazanmasına yardımcı olabilir.