Question

Osmanlı devletinde divan üyeleri kimlerden oluşmaktadır?

Answer 1

Divan Üyeleri

1. Padişah: Fatih’e kadar görev yaptılar. Divanın doğal üyesidir. Son kararı o verir.
2. Sadrazam (Veziriazam):
   • Padişahın mutlak vekilidir.
   • Mühür taşır.
   • Padişah sefere çıkamazsa “Serdar-ı Ekram” ünvanı alarak sefere çıkar ve yerine de “Sadaret Kethüdası veya Kaymakamını” atar.
   • Verdiği emirlere buyruldu denir.
3. Vezir (Kubbealtı):
   • Günümüzün bakanıdır.
   • Devlet işlerine yardımcı olur.
   • En bilgilisi “Sadrazam” olur.
   • İlk vezir “Alaaddin Paşa”dır.
   • Sayıları giderek artmıştır.
4. Defterdar:
   • Günümüzün maliye bakanıdır.
   • Hesap tutar, bütçe yapar.
   • Devletin alacaklarını kişi ve kurumlardan tahsil eder.
   • Maliye Teşkilatı‘nı I.Murat kurmuştur.
   • Sayıları iki tanedir. (Rumeli > Anadolu)
   • Rumeli Defterdarının adı “Baş Defterdar"dır.
5. Kazasker (Kadıasker):
   • Günümüzün Adalet ve Milli Eğitim Bakanıdır.
   • Müderris ve kadı ataması yapar.
   • Sayıları iki tanedir. (Rumeli > Anadolu)
   • Doğuştan Müslüman olması ve medrese çıkışlı olması gerekmektedir.
6. Nişancı:
   • Devletin iç ve dış yazışmalarından sorumludur.
   • Fethedilen bölgelerin sosyo-ekonomik yapısını bizlere bildiren Tahrir defterlerini tutar.
   • Örfi hukukun divandaki temsilcisidir.
   • İlk atamasını Fatih Sultan Mehmet yapmıştır.
   • Belgelere tuğra çeker.
   • Tapu ve kadastro işlemleri ile ilgilenir.
   • Tımar topraklarının dağıtımından sorumludur.
7. Reisülküttab:
   • Divan-ı Hümayun’un toplantı gündemini belirler.
   • Devletin dış yazışmalarından sorumludur.
   • 17.yy’da Nişancı’dan ayrılarak divan üyesi olmuştur.
8. Kaptan-ı Derya:
   • Divanın doğal üyesi değildir. İstanbul’da bulunursa divana katılır.
   • Divana katılan ilk Kaptan-ı Derya Barbaros Hayrettin Paşadır.
9. Yeniçeri Ağası:
   • Rütbesi vezir ise divana katılır.
   • Doğal üye değildir.
10. Şeyhülislam (Müftü):
    • İlk şeyhülislam Molla Fenaridir.
    • Divanda alınan kararlara karşı “ifta” veya “fetva” verir.
    • Protokolde sadrazam ile eşittir.