Question

Temiz kalpli olmak deyiminin anlamı nedir?

Answer 1

Temiz kalpli olmak deyiminin anlamı, iyi niyetli, iyimser ve merhametli olmak demektir. Bu deyim, kötü düşüncelere sahip olmamak, saf ve dürüst davranmak anlamına gelir. Örneğin:

• Hemen kötümser olmayalım, temiz kalpli olmayı sürdürelim.
• Sana karşı hep temiz kalpli olmaya çalıştım.
• Temiz kalpli olursan kazanan hep sen olursun.

Bu deyimin kökeni tam olarak bilinmemektedir, ancak bazı kaynaklara göre eski Türkçe’de “temiz” kelimesinin “saf” veya “dürüst” anlamına geldiği söylenmektedir. Bu deyim, günümüzde de yaygın olarak kullanılmaktadır.

Deyim Nedir?

Bir olayı, sözcüğü ya da vaziyeti daha etkileyici bir şekilde anlatmak adına minimum iki kelimenin bir araya gelmesi ile beraber oluşan, çoğu kez gerçek anlamdan uzaklaşarak, kendine has bir anlam kazanan sözcük gruplarına deyim denir.

Deyimlerin Özellikleri Nelerdir?

• Deyimler anonimdirler. Yani ilk söyleyenleri belli değildir.
• Deyimler ayrı yazılırlar: etekleri zil çalmak, gözüne girmek.
• “Dilinde tüy bitmek” örneğinde olduğu gibi çoğunlukla gerçek anlamlarından uzaklaşarak yeni bir anlam kazanırlar. Yani çoğunlukla mecaz anlamda kullanılırlar.
• Deyimlerin çoğu mecaz anlamlı olmakla beraber gerçek anlamlı olanları da vardır: hem suçlu hem güçlü…
• Çoğunlukla mastar ekleri “-mak, -mek” ile kullanılırlar: ağzını aramak, bin dereden su getirmek.
• Cümle biçiminde olan deyimler de vardır: Atı alan Üsküdar'ı geçti. Dostlar alışverişte görsün.
• Mastarla bitmeyen, cümle şeklinde olmayan, birleşik sözcük gibi kullanılan deyimler de vardır: kaşla göz arasında, bağrı yanık.
• Kalıplaşmış ifadelerdir. Sözcüklerin yerleri değiştirilemez. Aynı anlamı karşılasa bile yerine başka sözcük konulamaz. Başına talih kuşu konmak deyimi kafasına talih kuşu konmak biçiminde ifade edilemez.
• İki ya da daha fazla sözcüğün bir arada kullanılmasıyla oluşan söz gruplarıdır.
• Çok fazla kelimeden oluşmuş olsalar da tek bir durumu karşılarlar. Örneğin “Atı alan Üsküdar'ı geçti” deyimi bir fırsatın kaçırılması anlamına gelir.
• Deyimler başka dillere tercüme edilemezler.