Question

Türkiye’nin yabancı okullar konusundaki bu tutumunu dış politika açısından nasıl değerlendiriyorsunuz?

Answer 1

Yabancı okullar, Osmanlı Devleti döneminde bazı Avrupa devletleriyle imzalanan kapitülasyonlar sonucunda açılmış ve bu devletlerin himayesi altında faaliyet göstermiştir. Bu okullar, Osmanlı Devleti’nin iç işlerine karışma, misyonerlik yapma, azınlıkları kışkırtma gibi amaçlarla kullanılmış ve Türk milli eğitimine zarar vermiştir. Lozan Antlaşması’nda yabancı okullar konusu ele alınmamış, ancak Lozan Mektupları denen mektuplarla bu okulların Türkiye’nin hukukuna tabi olacağı ve Türkçe dersi vereceği karara bağlanmıştır. Ancak bu mektuplar yeterince net olmadığı için yabancı okullar sorunu çözülememiş ve Türkiye ile Avrupa devletleri arasında anlaşmazlıklara yol açmıştır.

Türkiye’nin yabancı okullar konusundaki tutumu, milli egemenlik ve tam bağımsızlık ilkesine dayanmaktadır. Türkiye, yabancı okulların kendi milli eğitim sistemine uyum sağlamasını ve denetlenmesini istemekte, aksi halde bu okulları kapatma hakkını saklı tutmaktadır. Türkiye, yabancı okulları bir tehdit olarak değil, bir fırsat olarak görmekte ve bu okullardan faydalanmak istemektedir. Bu nedenle, yabancı okullara bazı imtiyazlar tanımakta, ancak bunun karşılığında da bu okullardan bazı sorumluluklar beklemektedir. Türkiye’nin yabancı okullar konusundaki tutumu, dış politika açısından hem gerçekçi hem de barışçıl bir yaklaşım olarak değerlendirilebilir. Türkiye, yabancı okullarla ilişkilerini hukuka dayandırarak ve diplomasi yoluyla çözmeye çalışmakta, ancak kendi milli çıkarlarından da taviz vermemektedir.