Question

Hücredeki DNA’nın toplam uzunluğu yaklaşık 2 metredir. DNA’nın hücre içinde bulunduğu çekirdek alanın ise sadece 6 mikrometre kadar (1 mikrometre= 1/1.000.000 metre) olduğu bilinmektedir. Diğer deyişle DNA’nın çekirdek içindeki alanına sığması için 333 bin kere paketlenmeye ihtiyacı bulunmaktadır. DNA’nın bu muazzam paketleme işini nasıl yaptığını açıklayınız? Cevabınızı verirken histon proteinlerinin görevlerini göz önünde bulundurunuz.

Answer 1

DNA’nın paketlenmesi, histon proteinleri adı verilen küçük ve temel proteinlerin yardımıyla gerçekleşir. Histon proteinleri, DNA’yı sıkıca sararak nükleozom adı verilen boncuk benzeri yapılar oluşturur. Nükleozomlar, ikişer adet H2A, H2B, H3 ve H4 histon ve bir adette H1 histon proteininden oluşan 200 baz çifti uzunluğunda DNA’nın paketlendiği bir yapıdır. DNA’nın 145 baz çiftlik kısmı sekiz proteinden oluşan iç bölge etrafında yaklaşık 1,75 bir dönüm yapar. H1 histonu ise nükleozomların birbirine bağlanmasını sağlayarak daha yüksek düzeyde bir paketleme oluşturur. Nükleozomlar, kromatin lifi olarak bilinen daha uzun ve ince bir yapıya katlanır. Kromatin lifi, hücre bölünmesi sırasında daha da yoğunlaşarak kromozom adı verilen görünür yapıları oluşturur. Bu şekilde DNA’nın çekirdek içindeki alanına sığması için 333 bin kere paketlenmeye ihtiyacı bulunan DNA, histon proteinleri sayesinde hücrenin işlevini bozmadan depolanabilir.