Question

10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 149, 152 Cevapları - Biryay Yayınları

Answer 1

10. Sınıf Biryay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 150 Cevapları

5. I. Hayali öğelerden bütünüyle uzaktır.
II. Edebiyatımızın ve kültürümüzün ilk kaynaklarıdır.
III. Ulusal dilde ve ulusal nazım ölçüsüyle söylenmiştir.
IV. Milleti etkileyen sosyal olaylar anlatılır.
V. Olayların ne zaman ve nerede geçtiği tam olarak bilinmektedir.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangilerinde destanla ilgili bir bilgi yanlışı vardır?
A) I ve V B) IV ve V C) II ve V D) III ve IV E) II ve IV

Cevap: A

6. Aşağıdaki yargılardan bazıları doğru, bazıları yanlıştır. Doğru olan yargıların karşısına “D”, yanlış olanların karşısına “Y” yazınız.

Cevap: a.D, b.Y, c.Y, ç.D, e.D

(D) a. İslami Dönem’in ilk Türk Destanı Battalname’dir.
(Y) b. Battalname sadece manzum olarak yazılmıştır.
(Y) c. Alper Tunga’dan bahseden İran destanı Ramayana’dır.
(D) ç. Mehmet Akif’in Çanakkale Savaşları için kaleme aldığı “Çanakkale Şehitlerine” adlı şiir, yapma bir destandır.
(D) d. Destanlar bir milletin millî kimliği ile alakalıdır.

7. Aşağıdaki tabloya Türk destanlarının adını doğru şekilde yazınız.

İslamiyet’ten Önceki Türk Destanları

• a. Saka Destanları --> Alp Er Tunga Destanı, Şu Destanı
• b. Hun - Oğuz Destanları --> Oğuz Kaan Destanı, Attila Destanı
• c. Göktürk Destanları --> Bozkurt Destanı, Ergenekon Destanı
• ç. Uygur Destanları --> Türeyiş Destanı, Göç Destanı

İslamiyet Etkisindeki Türk Destanları

• d. Karahanlı Dönemi --> Satuk Buğra Destanı
• e. Kazak-Kırgız --> Manas Destanı
• f. Türk-Moğol --> Cengiz Han Destanı
• g. Tatar-Kırım --> Timur ve Egine Destanı

Answer 2

8. Aşağıda verilen destanların türünü belirleyiniz.

Köyün yetimiydi, ölmüştü babası Çanakkale’de,
Kale gibi tutardı omuzlarında başını.
Yeşil gözlerinde bir siyahlık parlardı eskiden beri
İt gibi çabalardı bakmak için ninesine.
İnce bacakları altında kocaman ayaklan vardı
Sarıydı, kuruydu bozkırda bir çalı kadar,
On üçündeydi ama göstermiyordu yaşını.

Bir zaman sonra top sesleri duyuldu uzaklardan
Al al oldu dağların moru.
Eli silah tutanlar gitmişti cephelere bir bir,
Kadınlar, çocuklar, dedeler toplandı cami avlusuna
Sordu cümlesi birbirine ne yapak?
Ansızın düşman askeri görüldü çayırda,
Geldi çattı köye gavurun zoru.

Devresi gün bir haber ulaştı evlere, samanlıklara
Alanda ismi yazılacakmış herkesin.
O saat bir yangın sardı Mustafa Kemal’ in oğlunu,
Kimi Kadir diyecek, kimi Mıstık, kimi Özdemir,
Ankara’dan gelen rüzgârlar önünde
Ankara’ ya uçan

a) Türü: Yapay Destan

ve küçük Manas’ı sınadılar.
Yarkent’ten gelen YEDİ ELÇİ
ad toyu yemeği(ni) yiyip överek “Manas
obur çıkacak” deyip gitti(ler)
Çin’den gelen KIRK ELÇİ

(ad toyu yemeğini) bolca yiyip,
“Manas Çinlileri kıracak” deyip gitti(ler).
Nogay’dan gelen ON ELÇİ
oturup (toy) eti yediler
(ve) “Manas korkunç olacak!” deyip gittiler.

Bu Baybiçe Çıyrıçı
Manas’ı alaca beşiğe beledi
Manas’ı Hızır korudu.
Manas uçurum kenarında kundaklandı.
Kâfir ile Müslüman arasında,

Manas’ın haberi duyuldu.
Manas kükredi (ve daha)
Beşikte yatarken konuştu:
“Ak sakal ateke Yakup Han,
Müslüman yolunu açacağım…”

b) Türü: Doğal Destan

Answer 3

9. Aşağıdaki parçada ayraçla boş bırakılan yerlere uygun noktalama işaretlerini getiriniz.

Tanrı Dağları(‘)ndan, Moğolistan çöllerinden Anadolu(‘)ya dallı budaklı uzanan ağaç(,) Türklüğün maneviyat ağacıdır(.) Bu maneviyat ağacının kökleri Orhun Nehri(‘)nin kıyılarında, Altay Dağları(‘) nda(;)gövdesi Orta Asya bozkırlarında(,) Kafkaslarda; filizlenen dallan ise Anadolu(‘)dadır (.) Ama kök olmayınca gövde(,) gövde olmayınca dallar(,) dallar olmayınca da filizler olmaz(.) Büyük ırmakların(,) küçük ormanların ve çayların sesini(,) nefesini kendinde yaşatıp yarınların ümit sahillerine taşıması gibi ozanların (,) âşıkların sazlarında doğudan batıya yol alan destanlar(,) masallar(,) türküler(,) maniler de dünü bugüne taşımışlardır(.)

10. (I) Toros dağlarının etekleri ta Akdeniz’den başlar. (II) Kıyıları döven ak köpüklerden sonra doruklara doğru yavaş yavaş yükselir (III) Akdeniz’in üstünde daima, top top ak bulutlar salınır. (IV) Kıyılar dümdüz, cilalanmış gibi düz killi topraklardır. (V) Killi toprak et gibidir.
Bu parçada numaralandırılmış cümlelerin hangisinde sıfat tamlaması kullanılmamıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V

Cevap: A11. Aşağıda doğal ve yapma destanlarla ilgili özellikler verilmiştir. Bu bilgileri inceleyiniz, hangi destanın bu nitelikleri sağladığını tabloda işaretleyiniz.

 

Özellik                                                             �Doğal Destan    �Yapma Destan

a. Belli bir süreç içinde oluşmuştur. Ağızdan
ağıza yayılmış, en sonunda derlenmiştir.                 ✔  

b. Kim tarafından yazıldığı bilinmemektedir              ✔

c. Bilinen bir yazarın destana neden olabilecek
bir olay karşısındaki izlenimleri sonucunda
ortaya çıkardığı destandır.                                                                         ✔

ç. Bu tür destanlar ağızdan ağıza yayıldığından
farklı versiyonları olabilmektedir.                               ✔                  

d. Yakın ve bilinen tarihteki olayların destansı
anlatımıdır.                                                                                                ✔

12. Aşağıdakilerden hangisi İslami Dönem Türk destanlarından biri değildir?
A) Ergenekon
B) Saltukname
C) Battal Gazi
D) Danişmendname
E) Manas

Cevap: A

13. Aşağıdaki yargılardan bazıları doğru, bazıları yanlıştır. Doğru olan yargıların karşısına “D”, yanlış olanların karşısına “Y” yazınız.

(Y) a. Destan ve efsanelerde genellikle birinci kişi ağzından anlatım yapılır.
(D) b. Destanlar manzum veya mensur olarak yazılabilmektedir.
(D) c. Efsane ve destanlar din, tarih ve mitoloji ile iç içedir.
(Y) ç. Destanlarda olağanüstü ögeler ön plandayken efsanelere gerçeklik hâkimdir.
(Y) d. Destanların ve efsanelerin genellikle kim tarafından yazıldığı bellidir.

14. (I) Gök tüylü ve gök yeleli bu büyük erkek kurt bir kaç gün sonra durdu. (II) Oğuz Kağan da askeri ile durdu. (III) Burada İtil Müren adında bir deniz vardı. (IV) Bu İtil Müren’in kenarında bir kara dağın önünde savaş başladı. (V) Okla, kargı ile ve kılıçla vuruştular.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde sıfat tamlaması kullanılmamıştır?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve V E) IV ve V

Cevap: D

15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat tamlaması kullanılmamıştır?
A) Biz ki İstanbul şehriyiz, Seferberliği görmüşüz
B) Dört çocuk babasıydı Abdullah Çavuş. Doymadı dünyasına Abdülkadir.
C) Erzurum’da on dört gün sürdü Kongre: orda, mazlum milletlerden bahsedildi
D) Kocaman bir ambarları vardı, Kerim içinde oynardı.
E) Elleri büyük ve esmer. Ela gözlüler, kara gözlüler, mavi gözlüler

Cevap: A