Question

Rüzgârın oluşturduğu yer şekillerinin yaygın olduğu yerlerin iklim koşulları ve bitki örtüsü nasıldır?

Answer 1

Rüzgârın oluşturduğu yer şekillerinin yaygın olduğu yerlerde iklim genellikle kurak veya yarı kuraktır. Bu bölgelerde yağış miktarı çok az, buharlaşma çok fazla, sıcaklık farklılıkları çok yüksektir. Bu iklim koşulları, rüzgârın kayaçları aşındırmasına ve taşımasına uygun bir ortam sağlar.

Rüzgârın oluşturduğu yer şekillerinin yaygın olduğu yerlerde bitki örtüsü ise cılız veya yok denecek kadar azdır. Bu bölgelerde toprak nemini koruyacak ve rüzgârın etkisini azaltacak bir bitki örtüsü bulunmaz. Bitki örtüsünü oluşturan türler genellikle dikenli bitkiler, kurakçıl otlar ve kaktüs gibi suyu depolayabilen ve sıcaklığa dayanıklı olanlardır.

Rüzgârın oluşturduğu yer şekillerinin yaygın olduğu yerlerde görülen bazı örnekler şunlardır:

• Hamada (kayaçölü): Çöllerdeki aşırı aşındırma sonucu çöl zeminindeki kayaç ortaya çıkar.
• Yardang: Sert olmayan ve kolay aşınan kurak bölgelerin dirençsiz kayaları rüzgâr tarafından aşındırılarak uzun yarıklar oluşturur.
• Mantarkaya (doğal masa veya şeytan masası): Dikdörtgen yatay duruşlu tabakaların bulunduğu alanlarda rüzgâr aşındırması ile oluşan kaya şekilleridir.
• Rüzgâr mağaraları: Kayaların alt kısımlarında aşınma fazla, üst kısımlarında ise az olur. Sertlik düzeyleri farklı olan yatay duruşlu kayaların yumuşak kısmı, aşınma ile oyuklar oluşturur.
• Şahit tepeler: Aşınıma karşı dayanıklılıkları farklı olan malzemelerin üst üste birikerek farklı tabakalar oluşturduğu bölgelerde görülür.
• Tafoni: Büyük kayalarda oluşan kekleş yuvaları şeklindeki oyuklardır.
• Lös: Yarı kurak bölgelerde bataklık ve göl kıyılarında biriken kum ve toz birikintileridir.
• Barkan: Orta Asya’da rüzgârların taşıdıkları kum ve tozları hilal şeklinde biriktirmesidir.
• Kumullar: Rüzgârların taşıdığı kumları hızının kesildiği yerlerde ya da herhangi bir engelin gerisinde biriktirmesi ile oluşan kum tepecikleridir.