Question

Babai Ayaklanması nedir?

Answer 1

Babai Ayaklanması, 1239-1240 yılları arasında Anadolu Selçuklu Devleti topraklarında çıkan bir Türkmen isyanıdır. Ayaklanmanın liderleri Baba İlyas Horasani ve müridi Baba İshak’tır. Ayaklanma Maraş, Adıyaman, Kahta, Elbistan, Kefersud (günümüzde Doğanyol), Harran, Urfa, Amasya ve Tokat bölgelerindeki Türkmen kitleleri arasında yayılmıştır.

Babai Ayaklanmasının sebepleri arasında şunlar sayılabilir:

• Moğol istilasından kaçan Türkmenlerin yoğun bir şekilde Doğu ve Güneydoğu Anadolu’ya gelmesi ve yerleşme sorunları yaşaması.
• Anadolu Selçuklu Devleti’nin zayıf ve tecrübesiz hükümdarı II. Gıyaseddin Keyhüsrev’in Türkmenlerin sorunlarına ilgisiz kalması ve onlara baskı yapması.
• Devlet adamları arasında yaşanan çekişme ve yolsuzlukların artması.
• Anadolu’da ekonominin bozulması ve ağırlaşan vergilerin halkı sıkıntıya sokması.
• Baba İlyas Horasani’nin kurduğu Vefaiyye tarikatının Türkmenler arasında yaygınlaşması ve onlara dini bir motivasyon sağlaması.

Babai Ayaklanmasının sonuçları ise şunlardır:

• Anadolu Selçuklu Devleti ayaklanmayı güçlükle bastırdı. Ayaklanmanın liderleri Baba İlyas ve Baba İshak öldürüldü. Binlerce Türkmen katledildi veya sürgüne gönderildi.
• Anadolu Selçuklu Devleti’nin otoritesi ve prestiji sarsıldı. Moğolların Anadolu’ya saldırmasının önü açıldı. 1243’te Kösedağ Savaşı’nda Moğollara yenilen Selçuklular onların vasalı hâline geldiler.
• Babai hareketi tamamen ortadan kalkmadı. Yüzyıllar boyunca Anadolu’da çeşitli tarikatlar ve isyanlar çıkardı. Babailer Hareketi ya da Babailik olarak bilinen siyasi, toplumsal ve dini nitelikteki hareketin etkisi yıllarca sürdü.