Question

10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 60 Cevapları - SDR Dikey Yayıncılık

Answer 1

1. Saf madde, karışım, bileşik, maden, cevher gibi sık duyduğunuz kavramların anlamlarını araştırınız.

• Saf madde: Yapısında kendisinden başka bir madde bulunmayan ve belirli bir erime ve kaynama noktasına sahip olan maddelerdir. Saf maddeler elementler ve bileşikler olmak üzere iki türe ayrılır.
• Karışım: Farklı yapılardaki maddelerin birleşmesiyle oluşan ve fiziksel yollarla ayrıştırılabilen maddelerdir. Karışımlar homojen ve heterojen olmak üzere iki çeşittir.
• Bileşik: İki veya daha fazla tür atomun belirli oranlarda birleşmesiyle oluşan ve kimyasal yollarla elementlerine ayrıştırılabilen saf maddelerdir. Örneğin su (H₂O), karbondioksit (CO₂), amonyak (NH₃) gibi.
• Maden: Doğada bulunan ve metal özellikleri gösteren element veya bileşiklere maden denir. Örneğin altın (Au), gümüş (Ag), bakır (Cu), demir (Fe) gibi.
• Cevher: Madenleri içeren doğal kaynaklara cevher denir. Cevherler genellikle saf madde değil, karışım halindedir. Örneğin boksit (Al₂O₃), hematit (Fe₂O₃), sülfit (ZnS) gibi.

2. Doğada saf olarak bulunan madde var mıdır? Araştırınız.

Cevap:

Evet, doğada saf olarak bulunan maddeler vardır. Altın (Au), bakır (Cu), kurşun (Pb), krom (Cr), oksijen (O), kalsiyum (Ca), yemek tuzu (NaCl), amonyak (NH₃), yemek sodası (NaHCO₃), su (H₂O) gibi birçok element ve bileşikleri saf maddelere örnek olarak verebiliriz.

Saf maddeler, yapısında kendisinden başka bir madde bulunmayan ve belirli bir erime ve kaynama noktasına sahip olan maddelerdir. Saf maddeler elementler ve bileşikler olmak üzere iki türe ayrılır. Elementler, aynı tür atomlardan oluşan ve kimyasal yollarla daha basit maddelere ayrıştırılamayan saf maddelerdir. Bileşikler ise iki veya daha fazla tür atomun belirli oranlarda birleşmesiyle oluşan ve kimyasal yollarla elementlerine ayrıştırılabilen saf maddelerdir.

3. Deniz suyundan sofra tuzunun, barajlarda biriken sudan ya da deniz suyundan içme suyunun nasıl elde edildiğini araştırınız.

Cevap:

Deniz suyundan sofra tuzu, barajlarda biriken sudan ya da deniz suyundan içme suyu elde etmenin farklı yöntemleri vardır. 

Bunlardan bazıları şunlardır:

• Buharlaştırma yöntemi: Deniz suyu ısıtılarak buharlaştırılır. Daha sonra su buharı soğutularak yoğunlaştırılır ve sıvı haldeki saf su depolanır. Bu yöntemle aynı zamanda sofra tuzu da elde edilebilir.
• Ters ozmoz yöntemi: Deniz suyundaki çözünmüş haldeki tuz, sadece belirli büyüklükteki parçacıkları geçiren bir zar kullanılarak ayrılır. Bu yöntemle yüksek basınç altında saf su elde edilir.
• Metan gazı yöntemi: Deniz suyuna basınç uygulaması ile metan gazı pompalanır. Metan gazı pompalaması sonucunda su yüzeyinde su molekülleri ve metan gazından oluşan kristaller bulunurken geride tuz kalır. Kristallerden saf su elde edilir.
• Güneş enerjisi yöntemi: Deniz suyu güneş enerjisi ile ısıtılır ve buharlaştırılır. Su buharı bir boru sistemi ile başka bir kapta yoğunlaştırılır ve saf su elde edilir.

4. Kışın yollara tuz dökülmesinin, otomobillerin radyatörlerine antifriz konulmasının nedenini araştırınız.

Kışın yollara tuz dökülmesinin, otomobillerin radyatörlerine antifriz konulmasının nedeni şudur:

• Kışın yollara tuz dökülmesinin nedeni, suyun donma sıcaklığını düşürerek buzlanmayı önlemektir. Tuz, deniz suyundaki çözünmüş haldeki tuz gibi, suyun donma noktasını eksi derecelere çeker ve donmayı zorlaştırır.
• Otomobillerin radyatörlerine antifriz konulmasının nedeni de yine suyun donma sıcaklığını düşürmeye yöneliktir. Antifriz, renksiz bir alkol türüdür ve radyatör suyuna eklendiğinde su ile çözelti oluşturur. Bu çözelti, suyun donma noktasını düşürerek otomobillerde motorun soğutma suyunun donmasını engeller.