Question

Güneşin Katmanları ve Katmanların Özellikleri Nelerdir?

Answer 1

Güneş, güneş sisteminin merkezinde yer alan ve yaşamımız için çok önemli olan bir yıldızdır. Güneş, ışık ve ısı enerjisi üretmek için sürekli olarak hidrojeni helyuma dönüştüren bir nükleer reaktör gibidir. Güneş, katı bir yüzeye sahip olmayan gaz halindeki bir cisimdir. Ancak, Güneş’in farklı sıcaklık, yoğunluk ve basınç seviyelerine sahip çeşitli katmanları vardır. Bu katmanlar, Güneş’in enerji üretimini ve yayımını etkiler.

Güneş’in toplamda 7 katmanı vardır. Bunlar iç ve dış olmak üzere iki başlık altında incelenir. İç katmanlar (içten dışa doğru sırayla) çekirdek, ışınımsal ve konveksiyondur. Dış katmanlar (içten dışa doğru sırayla) fotosfer, kromosfer, geçiş bölgesi ve koronadır. Şimdi bu katmanları sırasıyla ele alarak özelliklerine değinelim.

• Çekirdek: Güneş’in en içteki ve en yoğun katmanıdır. Güneş’in kütlesinin yaklaşık %35’ini oluşturur. Çekirdekte sıcaklık yaklaşık 15 milyon santigrat derece, basınç ise yaklaşık 250 milyar atmosferdir. Bu şartlar altında hidrojen atomları helyum atomlarına dönüşürken büyük miktarda enerji açığa çıkar. Bu enerji, Güneş’in diğer katmanlarına doğru yayılır.
• Işınsal bölge: Çekirdeğin üzerinde yer alan ve enerjiyi ışınım yoluyla taşıyan katmandır. Güneş’in kütlesinin yaklaşık %45’ini oluşturur. Işınsal bölgede sıcaklık yaklaşık 7 milyon santigrat derece, basınç ise yaklaşık 20 milyon atmosferdir. Bu bölgede çekirdekten gelen gama ışınları fotonlara dönüştürülür. Fotonlar, diğer atomlarla çarpışarak yavaş yavaş konveksiyon bölgesine doğru ilerler.
• Konveksiyon bölgesi: Işınsal bölgenin üzerinde yer alan ve enerjiyi konveksiyon yoluyla taşıyan katmandır. Güneş’in kütlesinin yaklaşık %20’sini oluşturur. Konveksiyon bölgesinde sıcaklık yaklaşık 2 milyon santigrat derece, basınç ise yaklaşık 0,2 atmosferdir. Bu bölgede sıcak gazlar yukarı doğru hareket ederken soğuk gazlar aşağı doğru hareket eder. Bu hareketler, Güneş’in yüzeyinde granül adı verilen küçük hücreler oluşturur.
• Fotosfer: Güneş’in dış katmanlarının en içteki ve en soğuk olanıdır. Fotosfer, Güneş’ten yayılan görünür ışığın kaynağıdır. Fotosferde sıcaklık yaklaşık 6 bin santigrat derece, basınç ise yaklaşık 0,0001 atmosferdir. Fotosferde granüllerin yanı sıra güneş lekeleri adı verilen koyu renkli bölgeler de görülür. Güneş lekeleri, fotosferden daha soğuk olan ve manyetik alanın etkisiyle oluşan bölgelerdir.
• Kromosfer: Fotosferin üzerinde yer alan ve ince bir gaz tabakası olan katmandır. Kromosfer, Güneş’ten yayılan ultraviyole ışığın kaynağıdır. Kromosferde sıcaklık yaklaşık 20 bin santigrat derece, basınç ise yaklaşık 0,00001 atmosferdir. Kromosferde güneş patlamaları adı verilen ani ve şiddetli enerji salınımları görülür. Güneş patlamaları, Güneş’in manyetik alanının bozulması sonucu oluşur.
• Geçiş bölgesi: Kromosfer ile korona arasında yer alan ve çok ince bir katmandır. Geçiş bölgesi, Güneş’ten yayılan ekstrem ultraviyole ışığın kaynağıdır. Geçiş bölgesinde sıcaklık yaklaşık 1 milyon santigrat derece, basınç ise yaklaşık 0,000001 atmosferdir. Geçiş bölgesinde sıcaklık ve yoğunluk çok hızlı bir şekilde değişir.
• Korona: Güneş’in dış katmanlarının en dıştaki ve en sıcak olanıdır. Korona, Güneş’ten yayılan röntgen ışığının kaynağıdır. Korona, Güneş tutulması sırasında görülebilen parlak bir haleye sahiptir. Koronada sıcaklık yaklaşık 2 milyon santigrat derece, basınç ise yaklaşık 0,0000001 atmosferdir. Koronadan sürekli olarak güneş rüzgarı adı verilen yüksek enerjili parçacıklar uzaya fırlatılır.